Bilansowanie międzyfazowe PV

Co to jest bilansowanie międzyfazowe PV? Jakie ma znaczenie dla domowych instalacji fotowoltaicznych?

Nowelizacja Ustawy o OZE, która weszła w życie 1 lipca 2016 r. mówi, że: sprzedawca dokonuje rozliczenia ilości energii elektrycznej w taki sposób, aby ilość energii wprowadzonej do sieci energetycznej i pobranej z niej przez Prosumenta, była rozliczana po sumarycznym bilansowaniu ilości energii z wszystkich faz – dla instalacji trójfazowych.

Dotychczas niektórzy Prosumenci nie mogli maksymalnie wykorzystywać produkowanego przez siebie prądu słonecznego na własne potrzeby. Część prądu fotowoltaicznego (PV), która mogłaby być od razu wykorzystana w domu, trafia do publicznej sieci energetycznej, podczas gdy w tym samym czasie pobierany jest prąd z tej sieci.

Największe korzyści finansowe uzyskuje się z bezpośredniego wykorzystania prądu słonecznego w domu – bez udziału sieci energetycznej. Najlepiej zobaczyć to na konkretnych przykładach.

Przykład 1. Instalacja PV: 3-fazowa; instalacja elektryczna w domu: 3-fazowa

Instalacja PV dostarcza 3 kW mocy elektrycznej. W ciągu godziny dostarczy więc 3 kWh energii elektrycznej (3 kW x 1 h = 3 kWh), która jest równomiernie rozłożona na poszczególne fazy (L1, L2 i L3).

W tym samym czasie załączone są odbiorniki prądu, np. pralka, zmywarka, podłączone do jednej fazy – L1. Pobór mocy elektrycznej przez te urządzenia wynosi 3 kW – zużycie energii elektrycznej w ciągu 1 godziny wyniesie 3 kWh. Czyli tyle samo, ile produkuje instalacja PV.

Przy braku bilansowania międzyfazowego, w ciągu godziny licznik energii dwukierunkowy pokaże:

• 2 kWh solarnej energii elektrycznej odprowadzonej do sieci energetycznej: 1 kWh (dla fazy L2) + 1 kWh (dla L3),
• pobór prądu z publicznej sieci energetycznej: 2 kWh, bo 1 kWh dostarcza instalacja PV.

W przypadku licznika z bilansowaniem międzyfazowym, pokaże on:

• 0 kWh energii solarnej odprowadzonej do sieci,
• 0 kWh pobór prądu z sieci.

Można powiedzieć, że z bilansowaniem międzyfazowym cały wyprodukowany prąd słoneczny został od razu wykorzystany na własne potrzeby gospodarstwa domowego – z pominięciem sieci energetycznej i opłat z tym związanych.

Przykład 2. Instalacja PV: 1-fazowa; instalacja elektryczna w domu: 3-fazowa

Sytuacja podobna jak w przykładzie 1 z tym, że aktualnie pracujące odbiorniki prądu podłączone są do fazy L1, a instalacja PV do L3. W takiej sytuacji konieczny jest udział publicznej sieci energetycznej – w ciągu godziny licznik pokaże:

• 3 kWh solarnej energii elektrycznej odprowadzonej do sieci energetycznej,
• pobór prądu z sieci: 3 kWh.

W tym przypadku, licznik wskazywałby 0 kWh energii oddanej i 0 kWh pobranej, gdyby pracujące domowe odbiorniki prądu podłączone byłyby do fazy L3 – tej samej, do której przyłączona jest instalacja PV. Właśnie dlatego zaleca się podłączenie falownika 1-fazowego do najbardziej obciążonej fazy instalacji elektrycznej w domu. Dodatkowo do fazy o największym obciążeniu w ciągu dnia, tak aby maksymalnie i od razu wykorzystywać prąd słoneczny, bez pośrednictwa publicznej sieci energetycznej. Przy obowiązkowym bilansowaniu międzyfazowym, wymaganym przez ustawę, nie będzie miało to już znaczenia.

W przypadku instalacji fotowoltaicznych o mocy do 3 kW dostępne są niemal wyłącznie falowniki 1-fazowe. Powyżej 4,6 kW znajdziemy falowniki wyłącznie 3-fazowe – takie są wymogi Operatora Systemu Dystrybucyjnego (OSD). Dla instalacji o mocy od 3 kW do 4,5 kW możemy wybierać między falownikami 1- i 3-fazowymi.

Wcześniej bilansowanie międzyfazowe zależało wyłącznie od podejścia danego OSD. Niektóre zakłady energetyczne montowały liczniki bilansujące chwilową produkcję i pobór energii elektrycznej na poszczególnych fazach – niezależnie czy przyłączały do sieci instalację fotowoltaiczną 1- czy 3-fazową. I tacy Prosumenci korzystają z zalet bilansowania międzyfazowego. Natomiast inni OSD montowali liczniki, które nie bilansowały energii międzyfazowo – ich klienci tracili na tym.

Nowelizacja ustawy OZE nakazuje wszystkim Operatorom Systemu Dystrybucyjnego bilansowanie energii, ale… Zgodnie z zapisami nowej ustawy bilansowanie międzyfazowe dotyczy tylko instalacji PV 3-fazowych i obowiązywać będzie od stycznia 2017 r. Nie dotyczy natomiast (brak odpowiedniego zapisu w ustawie), jednofazowej instalacji fotowoltaicznej podłączonej do domowej instalacji elektrycznej 3-fazowej. Pozostaje mieć nadzieję, że w najbliższej przyszłości się to zmieni, bo dyskryminuje to niektórych Prosumentów.